Siddharta

'Iets wat je weet, kun je iemand anders mededelen, wijsheid echter niet. Vinden kan men haar, men kan haar beleven, tot steun kan zij zijn, men kan wonderen met haar doen, maar haar mededelen en leren kan men niet. Dit was het, wat ik als jongeling soms al vermoed heb, wat mij bij leermeesters weg heeft doen gaan. Ik heb een gedachte gevonden, Govinda, die jou wel weer als spot of dwaasheid zal voorkomen, die niettemin mijn beste gedachte is. Ik vond het volgende: van elke waarheid is het tegendeel even waarachtig! En wel zo: een waarheid kan alleen uitgedrukt, onder woorden worden gebracht, bij eenzijdige beschouwing. Eenzijdig is alles, wat door het denken bedacht en met woorden gezegd worden kan, alles is dan eenzijdig, alles is slechts half, alles mist volledigheid, het sluitend systeem, de eenheid. Wanneer de verheven Gotama bij zijn onderricht over de wereld sprak, moest hij haar altijd verdelen in Samsara en Nirvana, in bedrog en wat waar was, in lijden en verlossing. Anders kan het niet, een andere manier is er niet voor diegene die onderrichten wil. Maar de wereld zelf, dat wat in en om ons is, is nooit slechts het één of het ander. Nooit is een mens of een daad alleen maar Samsara of alleen maar Nirvana, nooit is een mens een volmaakte heilige of een volmaakte zondaar. Ook denken wij vanuit de illusie, dat tijd iets is dat werkelijk bestaat. Tijd is geen wezenlijk iets, Govinda, ik heb dat meer dan eens ondervonden. En als tijd iets is dat niet werkelijk bestaat, dan is ook dat verschil in tijd, dat tussen de wereld en eeuwigheid, tussen lijden en zaligheid, tussen goed en kwaad schijnt te bestaan, niet meer dan een illusie.'

(Hermann Hesse)