Klaarheid & waarheid

Klaarheid en waarheid zijn woorden, die men vaak naast elkaar hoort noemen, bijna alsof ze ongeveer hetzelfde zouden betekenen. En toch geven zij zulke volkomen verschillende dingen aan! Zelden, zeer zelden, is de waarheid klaar, nog zeldener is de klaarheid waar! Waarheid is bijna altijd gecompliceerd, duister en voor verschillende uitleggingen vatbaar - elk woord, zelfs het 'klare' woord, doet haar al geweld aan. 'Klaarheid' is altijd geweld, is een gewelddadige poging het veelvoudige te vereenvoudigen, het natuurlijke als verstaanbaar, zelfs als verstandig te doen voorkomen. Klaarheid is de deugd der zinspreuken. Zinspreuken zijn leuk, zijn waardevol, zij zijn opvoedkundig, geestrijk, verhelderend - maar waar zijn zij nooit. Want van elke zinspreuk is ook het tegendeel waar.

(Hermann Hesse)